Ga direct naar inhoud

Landbouw en klimaatverandering

Boeren in een veranderend klimaat

Briefadvies over klimaat en landbouw

De landbouw is kwetsbaar voor klimaatverandering. Boeren en tuinders ondervinden de effecten van een veranderend klimaat nu al in hun dagelijkse bedrijfsvoering, en dit zal in de toekomst alleen maar toenemen. En hoewel de land- en tuinbouw een belangrijke sector is voor voedselvoorziening, voor werkgelegenheid op het platteland en voor het beheer van het landschap, heeft de huidige invulling en werkwijze veel nadelige gevolgen voor het klimaat, de natuur en het milieu. 
 

Vergroot afbeelding WKR Briefadvies landbouw
Beeld: Martijn Beekman

Om de landbouw bij te laten dragen aan een klimaatneutrale en -bestendige samenleving moeten boeren perspectief hebben. Dit lukt door beleid te richten op: duidelijke doelen, betrokkenheid bij besluitvorming, rendabele afzetmarkt voor duurzame producten, ondersteuning bij omschakelen en stoppen en stimuleren van samenwerking tussen boeren en consumenten. Dit staat in het briefadvies van de WKR over klimaat en landbouw.

Perspectief voor boeren is cruciaal voor een duurzame landbouw

Boeren kunnen een veel grotere rol spelen dan ze nu doen bij het omgaan met, en tegengaan van, klimaatverandering dankzij hun cruciale rol in het beheer van natuur, bodem en water. Om deze rol te kunnen vervullen hebben boeren perspectief nodig. Zonder perspectief voor de sector en voor boeren, zo stelt de Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) in het briefadvies ‘Boeren in een veranderend klimaat’, is er geen beweging te verwachten in de richting van een klimaatneutrale en klimaatbestendige landbouw. Maar voor veel boeren ontbreekt dit perspectief en biedt het huidige beleid onvoldoende houvast om te investeren in een duurzame toekomst. 

Vergroot afbeelding
Beeld: WKR

Wat betekent perspectief voor boeren?

Perspectief voor boeren is breder dan het hebben van financieel-economisch perspectief. Het gaat ook over consistent beleid en duidelijke doelen voor 2030, 2040, en 2050, het kunnen voeren van eigen regie, een gevoel van waardering en erkenning hebben en een eerlijke verdeling van de opgaven en opbrengsten in de voedselketen. 

Aanbevelingen om perspectief voor boeren te vergroten

De WKR geeft het kabinet de volgende vijf aanbevelingen, die in samenhang dit brede perspectief voor boeren en de landbouw kunnen bewerkstelligen.

  1. Stel voor de korte en lange termijn kaders en doelen voor de landbouw, onder meer op het gebied van klimaat en milieu. Deze kaders en doelen verschaffen duidelijkheid en zijn nodig als basis voor doelsturing.
  2. Betrek boeren(vertegenwoordigers) nauw bij de besluitvorming over de toekomst van de landbouw. Dit kan door de verschillende landbouwsectoren te vragen hoe ze zelf invulling willen geven aan het behalen van de klimaat- en milieudoelen, en dit mee te nemen in verder overleg met andere betrokken partijen. Werken aan het herstel van onderling vertrouwen is hierbij een eerste voorwaarde.
  3. Organiseer voor duurzaam geproduceerde land- en tuinbouwproducten een groeiende en rendabele afzetmarkt.
  4. Ondersteun boeren zowel financieel als met begeleiding bij het omschakelen naar een bedrijfsvoering die past binnen de bovengenoemde kaders voor klimaat en milieu.
  5. Investeer in initiatieven die de samenwerking tussen boeren en consumenten en tussen boeren onderling bevorderen.
     

Het belang van consistent beleid

Een belangrijk uitgangspunt voor perspectief en vertrouwen is dat ondernemerschap in de landbouw duidelijke kaders en consistent beleid vraagt, ruimte om beslissingen te nemen over de eigen bedrijfsvoering, en een overheid die veranderingen van bedrijfsmodel faciliteert met kennis, geld, en regionale structuren die het landelijk gebied ondersteunen. Daarbij benadrukt de WKR dat deze uitgangspunten zowel gelden voor boeren die grote veranderingen nog schuwen, als voor boeren die al verder op een pad naar duurzaamheid zijn of hun bedrijf opnieuw vormgeven via innovaties. Met voldoende perspectief kunnen boeren de belangrijke rol pakken die de maatschappij van ze vraagt in een snel veranderend klimaat.

In de media

Enkele berichten in de media naar aanleiding van het advies:

Commissie en projectteam

Samenstelling commissie:

Samenstelling projectteam: