Ambitieus klimaatbeleid nodig om klimaatdoelen te halen
Ambitieus klimaatbeleid is cruciaal om klimaatverandering en de gevolgen ervan te beperken. Het is in ieders belang om verdere opwarming van de aarde te beperken. Het is dan ook zorgelijk dat de recente Klimaat- en Energieverkenning (KEV) van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) constateert dat we niet op koers liggen om de nationale klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen. Er is extra beleid met snelle effecten nodig, zo benadrukt het PBL.
De opgave om klimaatverandering terug te dringen is groot
We zien de vingerafdrukken van klimaatverandering overal om ons heen. En vaak is ‘water’ het cruciale element: de ene keer te veel (hevige regenval, orkanen, zeespiegelstijging), de andere keer te weinig (extreme hitte, natuurbranden, opgedroogde landbouwgrond). Het tegengaan van verdere klimaatverandering is een opgave van formaat. Dat vraagt om wereldwijde samenwerking. Niemand kan dit alleen en elk land zal een bijdrage moeten leveren, ook Nederland.
Er zijn veel aanknopingspunten om de koers van ambitieus klimaatbeleid te herpakken: er is wetenschappelijke kennis, maatschappelijke energie, en politieke wil.
In dit minicollege leggen we uit waarom het belangrijk is dat we de klimaatdoelen halen. Hoe komen we weer op koers om de doelen te halen?
Nederland wil klimaatbeleid
Driekwart van de volwassen Nederlanders maakt zich zorgen over het klimaat. Dat cijfer is al een aantal jaar stabiel. We vinden klimaat belangrijk en het draagvlak voor maatregelen voor klimaat is dus groot. Voorwaarde is wel dat de kosten ervan worden gedragen door de grootste vervuilers en door wie het kan betalen. Rechtvaardig klimaatbeleid dus. Veel mensen zijn actief betrokken in burgerinitiatieven, bij coöperaties of in de verduurzaming van het eigen gedrag.
Tegelijkertijd weten we ook dat de kosten van het nalaten ervan veel groter zijn dan de kosten van klimaatbeleid zelf. Klimaatbeleid is een belangrijke basis voor maatschappelijke welvaart en een sterke Nederlandse economie. Nu investeren in de uitvoering van de transities helpt bovendien om grote schokken voor burgers, bedrijven en instellingen te voorkomen.
We weten wat er nodig is. De opwarming van de aarde komt door de mens, daar is ruim 97% van de klimaatexperts het over eens. De uitstoot van broeikasgassen is de grootste oorzaak. Minder uitstoot en minder gebruik van fossiele brandstoffen zijn belangrijke knoppen van klimaatbeleid. Dat werkt: sinds 1990 is onze uitstoot van broeikasgassen met ruim 30% gedaald.
Hoe komen we op koers om de klimaatdoelen te halen?
We weten hoe we weer op koers kunnen komen. Het is nodig om vanuit de lange termijn naar de korte termijn te kijken: de beslissingen over hoe Nederland er in 2050 uitziet, worden nu genomen. Dit benadrukte het Centraal Planbureau (CPB) kortgeleden in haar advies ‘Kiezen voor later’. Om onze uitstoot fors omlaag te brengen, moeten we vol inzetten op veranderingen in hoe wij omgaan met energie, ruimte en materialen.
Drie transities spelen een belangrijke rol: hervorming van de landbouw en voedselketen, overgang naar een circulaire economie en vol inzetten op hernieuwbare energie. Daarnaast is het belangrijk om in te zetten op 90 tot 95% minder uitstoot in 2040, om zekerheid te hebben dat we de doelen in 2050 halen. Dit adviseerde de WKR in het eerste advies dat de raad uitbracht: ‘Met iedereen de transities in’.
De overheid kan nu stappen zetten door onder meer (1) vervuilend gedrag onaantrekkelijker te maken met regels en beprijzing, (2) duurzame keuzes en duurzaam gedrag te stimuleren, (3) activiteiten en subsidies af die niet passen binnen de klimaatdoelen af te bouwen en (4) heldere doelen voor landbouw in samenhang met stikstof, mest en water te bepalen.
Klimaatbeleid werkt
Werken aan een beter klimaat is voor veel mensen vanzelfsprekend: het is eerlijk en economisch voordelig. De wetenschappelijke onderbouwing voor ambitieus klimaatbeleid is overweldigend. Het maatschappelijke en politieke draagvlak is enorm en beleidsmakers staan dus niet alleen. Bovendien weten we dat klimaatbeleid werkt. Met andere woorden: we hebben de wind in de zeilen om weer op koers te komen om de klimaatdoelen te halen.